Mattheus de Haan
geboren: 1663 in Dordrecht; overleden: 1 juni 1729 in Batavia
Functies bij de Compagnie
• Provisioneel assistent in Suratte: 1676 • Assistent in Suratte: 1681 • Boekhouder in Suratte: 1683 • Tweede opperkoopman in Batavia: 1696 • Eerste opperkoopman in Batavia: 1698 • Secretaris van de Hoge Regering in Batavia: 1700 • Vice-president van de Raad van Justitie in Batavia: 1702 • Raad extra-ordinaris van Indië in Batavia: 1704 • President van het College van Schepenen in Batavia: 1705 • Raad ordinaris van Indië in Batavia: 1710 • Directeur-Generaal in Batavia: 1722 • Gouverneur-Generaal in Batavia: 8 juli 1725 tot 1 juni 1729
Biografie
Mattheus de Haan is in 1663 geboren te Dordrecht. Op 26 oktober 1671 vertrok hij naar Indië, waar zijn vader tot onderkoopman benoemd was. Mattheus de Haan doorliep de lagere rangen in Suratte. In 1676 werd hij daar provisioneel assistent en in 1681 assistent. In 1683 werd hij boekhouder, in 1685 onderkoopman en in 1695 werd hij bevorderd tot koopman. In 1696 moest De Haan verhuizen omdat hij tot tweede opperkoopman op het Kasteel van Batavia was benoemd en in 1698 werd hij eerste opperkoopman aldaar. In 1700 werd hij secretaris van de Hoge Regering, in 1702 vice-president van de Raad van Justitie, in 1704 Raad extra-ordinair van Indië en in 1705 president van het College van Schepenen. In 1710 werd hij Raad ordinair en in 1722 Directeur-Generaal. Op 16 oktober 1724 werd hij benoemd tot Gouverneur-Generaal. Hij nam die functie over van Henricus Zwaardecroon op 8 juli 1725.
Kenmerken van zijn bestuur waren zijn verzet tegen de experimenten van Zwaardecroon voor het opzetten van zijdeteelt. De koffieproductie in de Preanger verliep erg goed. de Haan meende dat dit een daling van de koffieprijzen in Europa tot gevolg had en verlaagde de prijs die de koffieboeren kregen. Die besloten op hun beurt om een deel van de koffieplantages om te hakken. Dat was nou ook weer niet de bedoeling en De Haan verbood dit. Ondertussen was er al zware schade aangericht aan de koffieproductie. De Javaanse koffie ging vooral naar Europa en wist niet tot de markt binnen Azië door te dringen. Daar werd koffie uit Mocca afgezet en door de Engelsen Arabische koffie. Hier werd niets tegen ondernomen. Ook in de katoen- en theehandel speelden de Engelsen een steeds belangrijker rol.
Na een vrij onbelangrijke regering (De Haan was vanwege zijn leeftijd meer gesteld op rust dan op actie) overleed de landvoogd op 1 juni 1729, na een ziekbed van drie dagen. Hij werd begraven in Batavia. Hij werd als landvoogd opgevolgd door Diederik Durven.
Bronnen
[1] Encyclopaedie, [s.a.]. Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië : Tweede deel: H-M. - 's Gravenhage: Martinus Nijhoff, [s.a.]. - 662 pp., [nl]
[2] Putten, L.P. van, 2002. Ambitie en onvermogen : gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796. - Rotterdam: Uitgeverij ILCO-productions, 2002. - 192 p., [nl]
[3] RGP-GS205, 1988. Generale Missiven van Gouverneurs-Generaal en Raden aan Heeren XVII der Verenigde Oostindische Compagnie : Deel IX: 1729-1737. - Den Haag: Bureau der Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschiedenis, 1988. - 895 p., [nl]