Oranje (1643)
(ook Orangie)

Kenmerken

Kenmerken

Scheepstypespiegelretourschip
Bouwgebouwd in 1643 voor de Kamer van Zeeland op een werf in Middelburg
Gebruikin gebruik bij de VOC vanaf 1643 tot 13/06/1665 (vergaan, Lowestoft)
Lengte170 voet
Breedte38 voet
Holte14 voet
Laadvermogen700/1200 ton
Bewapening76 stukken

Beschrijving

Beschrijving

Gebouwd in Zeeland voor de Zeeuwse kamer van de VOC te Middelburg. De Zeeuwse kamer maakte in deze periode de grootste retourschepen, dit vanwege de diepere wateren bij de Zeeuwse eilanden. De tonnage was 700 ton zonder koebrugdek en 1200 ton inclusief koebrugdek. De Oranje maakte deel uit van de groep grootste VOC-schepen nl. die van 170 voet. Het schip maakte negen reizen van Nederland naar Oost-Indië en terug zonder noemenswaardige problemen.
In januari 1648 uit Batavia vertrokken, met de retourvloot o.l.v. W.G. de Jongh op het admiraalsschip Walvis (zie aldaar).
In 1665 werd de Oranje gehuurd van de VOC door de admiraliteit van Zeeland en o.l.v. Bastiaan Senten nam zij deel aan de Slag bij Lowestoft waarbij zij op 13 juni 1665 verging. Na het opblazen van de Eendracht ontstond chaos op de Nederlandse vloot en sloegen schepen op de vlucht. De Oranje versperde de weg voor de achtervolgers. Het een na het andere grote engelse schip kwam in gevecht met de Oranje. Een heroïsch gevecht was het gevolg. De als koopvaarder gebouwde Oranje werd beetje bij beetje versplinterd en het zinkende wrak met de bijna volledig gesneuvelde bemanning werd uiteindelijk door de Engelsen overmeesterd. De Oranje had lang genoeg stand gehouden om de Nederlandse aftocht te dekken. Andere gehuurde VOC-schepen voldeden echter niet in deze zeeslag. Lowestoft was het einde van de periode dat er systematisch gebruik werd gemaakt van VOC schepen in geregelde zeeslagen (http://voc.artitec.nl/).

Reizen

Reisgegevens

  vertrek op van naar aankomst op kamer schipper
21/01/1644 Wielingen Batavia 06/06/1644 Zeeland Jan Jansen
24/12/1644 Batavia Wielingen 26/07/1645 Zeeland Willem Cornelisz. van Domburg
25/01/1647 Wielingen Batavia 30/06/1647 Zeeland
04/01/1648 Batavia Wielingen 08/1648 Zeeland
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 17/03/1648, vertrek 03/04/1648

30/01/1649 Wielingen Batavia 28/06/1649 Zeeland
11/01/1650 Batavia Wielingen 22/07/1650 Zeeland
29/01/1651 Wielingen Batavia 04/07/1651 Zeeland
 

over:
• Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan

25/01/1652 Batavia 1652 Zeeland
11/05/1653 Wielingen Batavia 15/12/1653 Zeeland Adriaan van Leene
19/01/1654 Batavia Wielingen 31/08/1654 Zeeland
 

over:
• Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan

10/05/1655 [Patria] Batavia 04/11/1655 Zeeland Thomas Jansz. Mendonk
 

over:
• Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan

03/02/1656 Batavia Vlie 08/09/1656 Amsterdam
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 11/04/1656, vertrek 27/04/1656

22/11/1656 Vlie Batavia 01/07/1657 Amsterdam
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 17/03/1657, vertrek 19/04/1657

18/12/1657 Batavia Wielingen 24/07/1658 Zeeland
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 05/03/1658, vertrek 19/03/1658

12/02/1659 Wielingen Batavia 20/09/1659 Zeeland Hendrik van der Putte
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 28/06/1659, vertrek 09/07/1659

18/10/1659 Batavia Palembang
 "Den heer Sterthemius vaert aen het boort van het schip Orangie ende stelt Van der Laen als opperbevelhebber en crijgsoverste over de Palembangse tocht voor".
17/12/1660 Batavia Wielingen 01/07/1661 Zeeland
 Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot, die onder commando stond van Andries Frisius, uit de schepen Amersfoort, Wapen van Amsterdam, Malakka, Mars, Nagelboom, Oranje en Hof van Zeeland.
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 24/02/1661, vertrek 13/03/1661

23/04/1662 Wielingen Batavia 30/03/1663 Zeeland Pieter Kaub
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 03/10/1662, vertrek 16/10/1662

21/12/1663 Batavia Wielingen 30/08/1664 Zeeland Reinier Reiniersz.
 Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot, die onder commando stond van Dirk Steur, uit de schepen Achilles, Dordrecht, Kennemerland, Maarsseveen, Maarsseveen, Nagelboom, Oranje, Rijnland, Zeepaard en Huis te Zwieten.
 

over:
• Kaap de Goede Hoop; aankomst 31/03/1664, vertrek 16/04/1664

Bronnen

Bronnen

• Hullu, J. de (ed.), 1904. Dagh-Register gehouden int Casteel Batavia vant passerende daer ter plaatse als over geheel Nederlandts-India Anno 1656-1657. - 's-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1904. - 365 p., [nl]
• Lohanda, Mona, en Hendrik E. Niemeijer, 2013. Marginalia to the Daily Journals of Batavia Castle (1659-1799) : A digitized contemporary chronological entry to archives of the Dutch East India Company (VOC). - Jakarta: Arsip National Republik Indonesia / The Corts Foundation, 2013. [nl] - NB: niet meer online)
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5
• RGP-GS167, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume III, Homeward-bound voyages from Asia and the Cape to the Netherlands (1597-1795). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 626 p., [en] - 90-247-2282-9
• Verstegen, M.A.M., 2001. De Indische Zeeherberg : de stichting van Zuid-Afrika door de V.O.C.. - Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 2001. - 136 p., [nl] - ISBN 90-288-2680-7