Kenmerken

Kenmerken

Beschrijving

Beschrijving

Waarschijnlijk is dit het grootste (51 (68 oa) m) spiegelretourschip dat ooit door de VOC werd gebouwd. De Prins Willem (of Prins Willim) is gebouwd onder leiding van scheepstimmerman Cornelis Spelderman. Het schip was 68 meter lang en de twee hoofdmasten 54 meter hoog. Een replica van dit schip heeft jarenlang in het openlucht museum Oranda Mura, Holland Village, in de baai van Omura bij Nagasaki in Japan gelegen en kwam daarna naar Nederland en kreeg het een mooie plaats in de Museumhaven Willemsoord in Den Helder. Op 30 juli 2009 is de replica door brand volledig verwoest (zie hiervoor onze aparte pagina).

In 1649 werd de Prins Willem in Middelburg op stapel gezet. Op 5 mei 1651 is de Prins Willem voor zijn eerste reis naar Indië vertrokken. Als gevolg van het uitbreken van de Eerste Engelse Oorlog (1652-1654) werd het schip na thuiskomst van de eerste reis naar Indië in Patria omgebouwd en bewapend met 40 kanonnen, i.p.v. de oorspronkelijke 24 kanonnnen, en werd zij bij gebrek aan oorlogsschepen gedurende drie maanden toegevoegd aan de oorlogsvloot. In die hoedanigheid nam zij in 1652 deel aan de Slag bij Duins. Zij diende tijdens die slag zelfs korte tijd als admiraalsschip van Witte de With. De admiraal was echter niet tevreden over de wendbaarheid en snelheid van de koopvaarder. Na de slag werd de zwaar beschadigde Prins Willem weer teruggegeven aan de VOC en werd zij weer hersteld en omgebouwd tot retourschip, waarbij de zware bewapening gehandhaafd bleef.

De retourvloot van zeven schepen, bestaande uit de Wapen van Holland, de Prins Willem, de Vogel Phoenix, Arnhem, Maarsseveen, Prinses Royal en de Gekroonde Leeuw, had grote moeite om tegen de westmoesson in Straat Soenda te bereiken nadat zij op 23 december 1661 van Batavia vertrokken was. Na inspectie van de vloot konden de schepen vertrekken en op 5 januari werd de Indische Oceaan bereikt waar de vloot de wind mee kreeg. De reis verliep voorspoedig maar desondanks bleven de slechtere zeilers toch achter en raakte de vloot uit elkaar. De groep schepen waar de Prins Willem deel van uitmaakte is op 11 februari door een zware storm getroffen. Drie schepen (de Wapen van Holland, de Gekroonde Leeuw en de Prins Willem) vergingen diezelfde dag nog (op 25/26°ZB). De volgende dag, 12 februari 1662, is ook de Arnhem vergaan bij St. Brandon (Cargados Carajos ondiepten), een groep atollen en riffen ca 120 mijl ten NO van Mauritius (zie Arnhem 1654).

Reizen

Reisgegevens

	vertrek op	van	naar	aankomst op	kamer	schipper
	04/05/1651	Wielingen	Batavia	30/10/1651	Zeeland
	over: • St. Vincent; aankomst 21/06/1651 • Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan
	19/12/1651	Batavia	Wielingen	28/06/1652	Zeeland
	over: • St. Helena • Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan
	11/05/1653	Wielingen	Batavia	31/12/1653	Zeeland
	over: • I. Fernandes • Kaap de Goede Hoop is niet aangedaan
	06/02/1654	Batavia	Wielingen	31/08/1654	Zeeland
	over: • St. Helena
	Volgens Ketting vertrekdatum 17 februari 1653.
	01/01/1655	Wielingen	Batavia	14/07/1655	Zeeland
	over: • Kaap de Goede Hoop; aankomst 12/04/1655, vertrek 10/05/1655
	23/08/1655	Batavia	Pipely (Beng.)	27/09/1655
	18/11/1655	Pipely (Bengalen)	Batavia	05/01/1656
	23/03/1656	Batavia	Jambi	14/04/1656
		Jambi	Batavia	31/08/1656
	04/12/1656	Batavia	Wielingen	18/07/1657	Zeeland
	over: • Kaap de Goede Hoop; aankomst 21/02/1657, vertrek 08/03/1657 • St. Helena
	25/01/1658	Wielingen	Batavia	12/09/1658	Zeeland
	over: • Torbay • St. Vincent • Kaap de Goede Hoop; aankomst 17/06/1658, vertrek 05/07/1658
	Tijdens de tussenstop te St. Vincent deserteerde één man. Van alle reizen die VOC-schepen gemaakt hebben had deze reis het grootste aantal opvarenden, namelijk 463 (volgens Ketting) koppen.
	05/11/1658	Batavia	Oost-Java
		Java's Oostkust	Batavia	10/01/1659
	Met een lading hout.
	01/05/1659	Batavia	Paliacatta (Coromandel)	21/06/1659
	30/07/1659	Paliacatta (Coromandel)	Batavia	03/09/1659
	over: • Masulipatnam (Coromandel)
	Vertrekdatum ca. 30 juli.
	18/12/1659	Batavia	Wielingen	10/07/1660	Zeeland	Daniel de Loper
	Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot uit de schepen Arnhem, Dordrecht, Wapen van Holland, Slot van Honingen, Parel, Prinses Royaal, Westfriesland, Prins Willem en Zeepaard.
	over: • Kaap de Goede Hoop; aankomst 02/03/1660, vertrek 20/03/1660
	Volgens Ketting is de aankomstdatum 10 juni 1660
	10/01/1661	Wielingen	Batavia	10/09/1661	Zeeland
	over: • Kaap de Goede Hoop; aankomst 09/06/1661, vertrek 29/06/1661
	Ook deze reis vervoerde de Prins Willem een zeer groot aantal opvarenden, namelijk 409 koppen. Op 7 februari 1661 vertrok de Prins Willem opnieuw van de Wielingen. Tijdens de reis werd er een kind geboren.
	23/12/1661	Batavia	(VERGAAN)	11/02/1662	Zeeland	Adriaan van Leene
	Bij vertrek met bestemming Patria bestond de retourvloot, die onder commando stond van Arnold de Vlaming van Oudshoorn, uit de schepen Arnhem, Wapen van Holland, Gekroonde Leeuw, Maarsseveen, Maarsseveen, Phoenix, Prinses Royaal en Prins Willem.
	De Prins Willem is op 25/26°ZB vergaan tijdens een zware storm op 11 februari 1662 bij het eiland Brandon (Madagaskar) in de Indische Oceaan.

Bronnen

Bronnen

• Ketting, Herman, 1979. Prins Willem : Een zeventiende-eeuwse Oostindiëvaarder. - Bussum: De Boer Maritiem, 1979. - 184 p., [nl] - 90-228-1986-8
• Lohanda, Mona, en Hendrik E. Niemeijer, 2013. Marginalia to the Daily Journals of Batavia Castle (1659-1799) : A digitized contemporary chronological entry to archives of the Dutch East India Company (VOC). - Jakarta: Arsip National Republik Indonesia / The Corts Foundation, 2013. [nl]
• RGP-GS166, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume II, Outward-bound voyages from the Netherlands to Asia and the Cape (1595-1794). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 765 p., [en] - ISBN 90-247-2270-5
• RGP-GS167, 1979. Dutch-Asiatic Shipping in the 17th and 18th centuries, Volume III, Homeward-bound voyages from Asia and the Cape to the Netherlands (1597-1795). - Den Haag: Martinus Nijhoff, 1979. - 626 p., [en] - 90-247-2282-9
• Roos, Doeke, 1987. Zeeuwen en de VOC. - Middelburg: Stichting VOC Publicaties, 1987. - 186 p., [nl] - ISBN 90-70-17-42-94
• Verstegen, M.A.M., 2001. De Indische Zeeherberg : de stichting van Zuid-Afrika door de V.O.C.. - Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 2001. - 136 p., [nl] - ISBN 90-288-2680-7